Kleuterklassen

Leren met hoofd, hart en handen

In het vrijeschoolonderwijs gebruiken wij nog de term kleuterklas en zijn er geen groepen maar klassen. Na de kleuterklas gaan de kinderen naar klas 1. Na klas 6 gaan zij naar de middelbare school.

Groep 1 en 2 bestaan dus niet, maar er wordt wel een onderscheid gemaakt bij de kleuters. We spreken over jongste kleuters en oudste kleuters. Dit is zo besloten, omdat vanuit de vrijeschoolfilosofie kinderen zich ontwikkelen in fases. Deze fases duren alle ongeveer zeven jaar. De eerste levensfase omvat de eerste zeven jaar van het bestaan. De fase waarin kinderen vooral doen en willen en leven naar het voorbeeld van de volwassen personen om hen heen. Zij zijn nog één met alles om hen heen en leven en beleven alles alsof zij het zelf zijn. Hun zintuigen staan nog volledig open en alles wordt nog met heel het lichaam ervaren. Het spel en de nabootsing van het echte leven staat daarom centraal bij de kleuters.

Het spelen

Iedere dag is er tijd voor het vrije spel waarbij kinderen vooral zelf ervaren iets of iemand te zijn en bouwen, afbreken en kijken wat er gebeurt en dat alles veel en vaak herhalen. Tijdens dit vrije spel is er ook ruimte voor ontwikkelingsmateriaal en taal- en rekenspelletjes, zodat de leerkracht ook kan zien hoe het met de individuele ontwikkeling gaat.

Er zijn ook andere manieren van spelen die dagelijks terugkomen:

Het buitenspel, de natuur ervaren in alle seizoenen. Het liefst elke week een dag naar het bos.

Het ochtendspel, dat is een spel gebaseerd op een verhaal; een sprookje of van een jaarfeest, waarin de kinderen zelf een rol krijgen. Dit spel wordt een aantal weken lang herhaald met steeds verschillende kinderen als spelers. Dit spel wordt ook als tafelspel gespeeld (in het klein op een tafel met attributen) en dan soms nagedaan door oudste kleuters. In dit ochtendspel komen veel belangrijke reken en taalvaardigheden aan bod. Op een speelse manier werken we geconcentreerd aan de doelen.

Het kringspel waarin gezamenlijk spelletjes worden gespeeld op rijm of zang.

Inrichting klas

Een vrijekleuterklas is al snel herkenbaar aan een aantal zichtbare aspecten, zoals de natuurlijke materialen die er in de klas aanwezig zijn. De hoeken, zoals het blauwe huis, waarin gebouwd en verkleed wordt en het rode huis, waarin de huiselijke sfeer wordt nagebootst en de bouwhoek, waar met constructiemateriaal wordt gespeeld. Er is ook een keukentje met alle benodigdheden voor het voorbereiden van de fruitmaaltijd en b.v. het verzorgen van de plantjes. Als alle kinderen aan het spelen zijn is het net een grote huiskamer. De kleuren zijn zacht en door de natuurlijke materialen en aanwezigheid van planten, voelt alles warm en vertrouwd aan. Er is ook altijd een jaartafel. Met als stralend middelpunt Moeder Aarde. Omringd door wat er op dat moment buiten te vinden is. We hebben een prachtig ruim lokaal met tuindeuren naar buiten. Op het plein staan mooie grote bomen waar we vanuit de klas op kijken. We zien de takken zwiepen in de wind, de bladeren waaien in de herfst en het jonge groen groeien in de lente. Er zijn heel veel hoeken en prachtig materiaal waar veel aan te ontdekken valt.

Ritme

Het ritme is in de kleuterklas erg belangrijk. Elke week herhaalt de week zich met dezelfde bijzondere dag. Bij ons op school is dat: maandag = schilderdag, dinsdag = wandeldag, woensdag = rustdag, donderdag = soepdag, vrijdag = bakdag.

Ook de dag zelf volgt iedere keer weer eenzelfde ritme, bv.: openen dag, ochtendspel, vrijspel, fruit eten, opruimen, prentenboek of poppenspel, buitenspel, samen eten, , na het eten is het tijd voor schilderen, tekenen of boetseren met bijenwas. Daarna luisteren we naar een sprookje en sluiten we de dag af. Het fruit eten en samen eten wordt voorbereid door de kinderen zelf. Zij helpen fruit snijden, uitdelen, tafeldekken, enz.

Herhaling en ritme zijn erg belangrijk in de ontwikkeling van een kleuter. Het geeft hun rust en gevoel van veiligheid en vertrouwen.

Taal, rekenen en digibord

Er worden geen specifieke taal- en rekenlesjes gegeven in de vrijekleuterklas, maar dit betekent niet dat er geen taal en rekenen wordt geleerd. Tijdens de kringactiviteiten, het ochtendspel, of het tafeldekken wordt er volop geteld, soms zelfs in meerdere talen. Door de verhalen, liedjes en rijmpjes wordt de taal volop ontwikkeld en de klas heeft een geletterde omgeving: op de stoelen en kapstokken staan de namen van de kinderen, maar ook bijvoorbeeld op de suikerpot staat suiker en er zijn vele boeken aanwezig in de klas, die gretig worden bekeken of zelfs al een beetje gelezen.

Er is geen digibord aanwezig in de klas en ook dit is een bewuste keuze. Het brengt geen extra waarde met zich mee, omdat er in het vrijeschoolonderwijs heel veel aandacht wordt besteed aan het vertellen van verhalen, het zingen en voorlezen. De verbeeldingskracht wordt hierdoor sterk ontwikkeld en dit komt ten goede van de ontwikkeling van de creativiteit van een kind.